1 > Chất độc màu da cam là gì?
Chất màu da cam là một chất diệt cỏ được sản xuất vào những năm 1940.
Chất này đã được quân đội Mỹ và đồng minh sử dụng nhiều nhất trong chiến
tranh Việt Nam để làm trụi rừng và rừng sú vẹt nhằm làm lộ ra các con
đường vận tải và các căn cứ quân sự; phá huỷ mùa màng ngăn ta không có
lương thực dự trữ. Để phân biệt các chất khác nhau, các thùng được mang
những cái băng màu nhận dạng. Các màu trong sắc cầu vồng được dùng và
tên các chất diệt cỏ được gọi theo tên các băng màu trên thùng chứa nó:
chất Xanh, chất Đỏ, … Tên “chất màu da cam” đại diện cho tất cả các
chất diệt cỏ đã được sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.
2 > Tại sao Chất Màu Da Cam lại nguy hiểm
Hai phần ba chất diệt cỏ được sử dụng trong chiến tranh Việt Nam trong
đó có chất màu da cam có chứa a-xit 2,4,5-T. Thế nhưng axit này khi được
sản xuất ra từ các nhà máy công nghiệp thường có chứa một lượng đáng kể
TCDD lẫn vào. Đây là một chất cực độc.
3 > Đã có bao nhiêu chất diệt cỏ được rải xuống Việt Nam?
Theo các thống kê, từ năm 1961 đến năm 1971, 76 triệu lít chất diệt cỏ
đã được trút xuống Việt Nam. Diện tích bị ảnh hưởng được ước tính là 29
triệu ares. Theo các số liệu mới đây nhất [1], riêng quân đội Mỹ đã rải
xuống Việt nam hơn 300 kg đi-ô-xin TCDD. Vùng bị ảnh hưởng nhiều nhất là
miền nam Việt Nam, tuy nhiên, các nước Lào và Campuchia cũng phải chịu
ảnh hưởng của các chất diệt cỏ.
[1] J.M. Stellman, S.D. Stellman, R. Christian, T. Weber et C.
Tomasallo, “The extent and patterns of usage of Agent Orange and other
herbicides in Việt Nam”, Nature, Volume 422, Avril 2003.
4 > Đi-ô-xin gây ra những tác động như thế nào?
Ở người, khi tiếp xúc trong thời gian ngắn với đi-ô-xin hàm lượng cao
có thể dẫn đến những triệu chứng ngoài da , tạo ra những vết sẫm màu,
hoặc các rối loạn chức năng của gan. Các tiếp xúc lâu dài có thể tác đến
hệ thống miễn dịch, gây rối loạn sự phát triển hệ thần kinh, tuyến nội
tiết và cả chức năng sinh sản. Tiếp xúc trường kỳ với đi-ô-xin có thể
làm xuất hiện một số bệnh ung thư ở động vật.
5 > Có bao nhiêu người đã bị ảnh hưởng bởi các chất diệt cỏ ở Việt Nam?
Theo những thống kê mới nhất [1], có khoảng từ 2,1 đến 4,8 triệu người
đã bị nhiễm các chất diệt cỏ. Các nạn nhân phần lớn là dân thường và
quân nhân Việt Nam, ngoài ra còn có một số công dân và lính Mĩ, cùng với
các đồng minh của họ đến từ Úc, Ca-na-đa, New Zealand, Hàn-Quốc.
[1] J.M. Stellman, S.D. Stellman, R. Christian, T. Weber et C.
Tomasallo, “The extent and patterns of usage of Agent Orange and other
herbicides in Việt Nam”, Nature, Volume 422, Avril 2003.
6 > Chiến dịch Hadès là gì?
Đó là tên của chiến dịch huỷ diệt rừng ở miền nam Việt Nam bằng đường
không của Mỹ. Chiến dịch này do Kennedy ra lệnh thực hiện vào năm 1961
và kết thúc vào năm 1971. Do từ Hadès quá «lộ » (Hadès-tử thần), tên
chiến dịch được chuyển ngay sau đó thành Ranch Hand.
7 > Mỹ có nhận trách nhiệm về hậu quả gây ra do chất diệt cỏ ở Việt Nam hay không?
Không, Mỹ đã chối bỏ mọi trách nhiệm, và cũng không bồi thường cho các nạn nhân Việt Nam.
8 > Những cựu binh Mỹ là nạn nhân của chất màu da cam có đâm đơn kiện không?
Bởi vì họ không có quyền kiện chính phủ Mỹ nên họ đã kiện các nhà sản
xuất chất màu da cam. Năm 1984, họ đã đạt được một thoả thuận hoà giải :
để đổi lại việc các cựu chiến binh ngừng theo kiện, các nhà sản xuất
phải đền bù 180 triệu đô-la Mỹ.
9 > Và hiện tại?
Ba mươi năm sau, những triệu chứng liên quan tới đi-ô-xin vẫn xuất hiện
thường xuyên ở Việt Nam. Trẻ em sinh ra từ các gia đình có người bị
nhiễm độc (thuộc thế hệ thứ 3) vẫn bị các dị tật có thể kết luận là do
dảnh hưởng của đi-ô-xin. Ở nhiểu vùng, tỉ lệ đi-ô-xin trong đất vẫn còn
rất cao. Một số nghiên cứu còn cho thấy : vì đi-ô-xin vẫn còn trong đất
và các nguồn nước, các hoạt động nông nghiệp trong các vùng bị nhiễm độc
cũng có khả năng gây ảnh hưởng lên người.
10 > Đi-ô-xin, vấn đề toàn cầu?
Đi-ô-xin không chỉ là một vấn đề liên quan đến Việt Nam. Các hoạt động
công nghiệp thường ngày cũng vô tình thải ra đi-ô-xin, đáng kể đến như
quá trình đốt rác thải, quá trình tẩy trắng nguyên liệu làm giấy. Thảm
hoạ ở Seveso, Ý – năm 1976, là một trong những bằng chứng cho thấy sự
nguy hiểm của đi-ô-xin.
